Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là một căn bệnh nguy hiểm ở gia cầm, thậm chí có thể gây tử vong khi bệnh nặng và gây ra nhiều thiệt hại trầm trọng trong chăn nuôi. Bài viết dưới đây sẽ trình bày sơ lược về đặc điểm của căn bệnh này, cùng các phương pháp điều trị và phòng tránh thích hợp cho người chăn nuôi.
Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là gì?
Bệnh viêm ruột hoại tử ở gà là một căn bệnh nhiễm trùng cấp tính, nguyên nhân chủ yếu là do vi khuẩn Clostridium perfringens làm hoại tử nghiêm trọng trên lớp niêm mạc ruột.
Vì sao nói bệnh viêm ruột hoại tử trên gà có thể gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng? Bởi vì căn bệnh này thường bắt đầu một cách đột ngột với sự gia tăng vô cùng mạnh số lượng gà tử vong.
Nguyên lý của căn bệnh này chính là do cơ thể bị mất nước trong thời gian dài hoặc bẩm sinh, làm cho phần da của gia cầm sẽ dính chặt vào cơ bắp và vô cùng khó để tách ra.
Độ tuổi phổ biến nhất của căn bệnh này chính là vào 25 tuần tuổi. Còn đối với gà mái đẻ, căn bệnh thường xuất hiện vào các giai đoạn đầu sau đẻ hoặc “mùa cao điểm” của sinh nở.
Triệu chứng bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Nơi cư trú thường thấy của khuẩn Clostridium perfringens là ở trong thành ruột. Điều này sẽ gây ra nhiều biến đổi làm tăng pH của ruột và giảm hàm lượng oxi phân bố cho các khu vực này. Bệnh viêm ruột hoại tử gà cũng sẽ thường gây ra các triệu chứng về xuất huyết qua thành ruột. Bệnh này có thể xảy ra ở cả thể cấp tính và mãn tính.
Đối với thể cấp tính
Bệnh viêm ruột hoại tử sẽ có tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao hơn. Bệnh này có tính dịch địa phương, thường xảy ra đối với các đàn gà có độ tuổi từ 4 – 8 tuần tuổi. Khi bị bệnh, gà sẽ có các dấu hiệu giảm ăn, hoạt động chậm chạp, phân khô có màu đen, đôi khi trong phân sẽ lẫn cả máu và chất nhầy giống với triệu chứng của bệnh cầu trùng.
Ngoài ra, trong một vài trường hợp gà cũng sẽ có các dấu hiệu nặng hơn như hay nằm sấp, gục đầu và xã cánh, chúng thường không thể tự đứng và đi lại bình thường được.
Tỷ lệ gà chết khi mắc bệnh viêm ruột hoại tử ở gà thể cấp tính là từ 5-25%.
Đối với thể mãn tính
Khi gà mắc bệnh viêm ruột hoại tử trên gà ở thể mãn tính thì các triệu chứng lâm sàng thường không rõ ràng như thể cấp tính. Thông thường gà chỉ có một vài biểu hiện như chậm lớn, sụt cân dù vẫn ăn uống một cách bình thường. Sau đó các cá thể gà mắc bệnh sẽ chết do gầy.
Bệnh tích của viêm ruột hoại tử ở gà
Đối với một số gà mắc bệnh nhưng không có dấu hiệu rõ ràng, ta có thể xác định gà chết do mắc bệnh viêm ruột hoại tử nhờ một số bệnh tích sau:
- Gà bị xuất huyết lan tràn ở các mô lỏng lẻo dưới da và ruột.
- Niêm mạc ở đường ruột xuất hiện nhiều đám đỏ tấy, xuất huyết thành các vệt, các mảng. Có dấu hiệu viêm loét nông sâu khác nhau.
- Thành ruột có dấu hiệu dày hơn và xung huyết, có đầy dịch nhầy và phủ một lớp màng giả màu nâu vàng, có dấu hiệu bị tróc vảy.
- Diều trữ đầy nước.
- Ruột non bị phồng lên, màu sắc chuyển thành hơi đỏ.
- Các vùng viêm hoại tử tạo thành những vết loét hoặc đám loét có phủ thêm một lớp màu vàng hơi ngà.
- Các bộ phận bao tử sưng lên, xung huyết và biến màu như gan, thận, lách.
- Túi mật đã bị giãn, thành túi mật xuất hiện nhiều vết hoại tử.
- Đặc biệt, ở phần ruột già, các chất thải có màu đậm, dính chặt và có mùi hôi thối.
- Trong trường hợp gà mắc bệnh viêm loét trong thời gian dài, phần ruột có thể bị thủng, phân tràn ra bên ngoài và dính phúc mạc gây viêm.
Có thể thấy, khi gà bị viêm ruột hoại tử thì hầu như các thành phần bên trong đều có dấu hiệu xung huyết, sưng to, thậm chí là hoại tử một phần.
Nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Bệnh viêm ruột hoại tử xuất phát từ vi khuẩn Clostridium perfringens type C (Gram +), là một loại vi khuẩn gây ra hoại tử niêm mạc ruột. Bệnh này có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn trưởng thành của gà mà không có bất kỳ một giai đoạn này trọng điểm nếu môi trường chăn nuôi không đảm bảo.
Vi khuẩn Clostridium perfringens vốn dĩ là một dạng vi khuẩn có trong đường ruột của gà, chúng sẽ không gây hại nếu không gặp các yếu tố thúc đẩy sau: cầu trùng, bệnh rối loạn tiêu hóa, giun sán, thức ăn bị ôi thiu, thức ăn thay đổi đột ngột,…
Loại bào tử vi khuẩn này có thể chịu được nhiệt, sống trong cả nước sôi khoảng 2 giờ. Đặc biệt, chúng cũng thường thấy ở các nơi như đất, bụi, phân gà, thức ăn, chất thải gia cầm hoặc chất nền ruột. Do đó nếu gà tiếp xúc và ăn phải các yếu tố trên sẽ có nguy cơ mắc bệnh viêm ruột hoại tử.
Các phương pháp điều trị bệnh viêm ruột hoại tử ở gà
Ngay khi phát hiện ra cá thể bị nhiễm bệnh, việc đầu tiên chính là cách ly gà bệnh để theo dõi và điều trị, đồng thời ngăn ngừa bệnh lây nhiễm cho các cá thể khỏe mạnh khác.
Cho gà bệnh ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa, đồng thời điều trị theo phác đồ sau:
Phác đồ 1
Trộn vào thức ăn LINCO 25% theo liều lượng 1gr/4 lít nước uống, tương đương với 1gr/15 – 20 kg thể trọng, đồng thời cũng kết hợp thêm bổ trợ bù nước và điện giải bằng cách thêm Gluco K-C 2gr/lít nước uống, tương đương với 100gr/50 kg thức ăn trong vòng 3 – 5 ngày.
Phác đồ 2
Trộn vào thức ăn 1gr CHLOTETRA tương đương với 4 – 6 kg thể trọng gà hoặc hòa vào 1 lít nước uống 1gr CHLOTETRA kết hợp với 2gr Gluco K-C cho 1 lít nước trong vòng 3 – 5 ngày.
Phác đồ 3
Trộn vào thức ăn hoặc 1 lít nước uống 1gr SULFATRIMIX, tương đương với thể trọng gà 3-4kg, kết hợp cùng với 2gr Gluco K-C vào thức ăn hoặc 1 lít nước uống, tương đương với thể trọng từ 6-8kg.
Phòng tránh bệnh viêm ruột hoại tử ở gà thế nào?
Để phòng ngừa bệnh viêm ruột hoại tử, khi chăn nuôi cần phải lưu ý:
- Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi, khu vực chăn thả.
- Đảm bảo các thức ăn, nước uống sạch sẽ.
- Tăng cường sức đề kháng bằng cách bổ sung các loại vitamin, axit amin, khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
- Hỗ trợ nâng cao sức khỏe, tăng cường miễn dịch bằng cách hạn chế căng thẳng trong môi trường nuôi nhốt, chống nắng nóng bằng biện pháp hòa nước điện giải với Gluco K-C, vitamin.
- Chú ý điều chỉnh chế độ ăn phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của gà. Ưu tiên các loại thức ăn dễ tiêu hóa, mềm nhẹ, hàm lượng protein thấp, kết hợp với enzyme, men vi sinh để làm giảm các nguy cơ việc vi khuẩn sinh sôi, phát triển trong đường ruột.
- Không cho gà ăn các loại thức ăn bị nhiễm nấm mốc, có dấu hiệu sản sinh độc tố. Đồng thời cũng nên hạn chế thay đổi khẩu phần ăn và loại thức ăn một cách đột ngột.
- Luôn tuân thủ các quy trình đảm bảo an toàn sinh học, chú ý diệt cầu trùng cho gà khi đến 3-5 ngày tuổi.
Với các thông tin cơ bản trên về bệnh viêm ruột hoại tử ở gà, Chợ Tốt hy vọng sẽ có thể phần nào giúp cho các hộ chăn nuôi chẩn đoán và điều trị sớm hơn cho gia cầm, hạn chế các thiệt hại không đáng có trong chăn nuôi.