Ngay sau khi Liên minh châu Âu chấm dứt lệnh cấm tạm thời nhập khẩu lúa mì và các sản phẩm khác của Ukraine đến năm quốc gia thành viên, Ba Lan, Hungary và Slovakia đã gạt đi sự không thống nhất của khối này và cho biết họ sẽ tiếp tục cấm xuất khẩu lúa mì Ukraine đến các quốc gia của họ. Khi Ukraine, một trong những nhà xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới, gặp khó khăn trong việc vận chuyển lúa mì do xâm lược của Nga, Liên minh châu Âu đã mở cửa để nhập khẩu thực phẩm từ Ukraine miễn thuế, đồng thời giảm giá và gây tổn thương cho nông dân ở một số quốc gia ở phần đông của Liên minh châu Âu. Nhằm bảo vệ các quốc gia này, khối công nhận việc vận chuyển một số lượng lúa mì thông qua họ, nhưng cấm bán nội địa. Quyết định của Brussels để lệnh cấm này hết hạn vào nửa đêm thứ Sáu đã làm tái phát lại một vấn đề đã đe dọa tính đoàn kết của Liên minh châu Âu trong việc hỗ trợ Ukraine. Ngày hôm ấy, Bộ trưởng Nông nghiệp Hungary, Istvan Nagy, đã thông báo về một lệnh cấm kéo dài mà sẽ bao gồm nhiều sản phẩm khác trên Facebook vào sáng sớm thứ Bảy, và cho biết “chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của nông dân”. Vào thứ Sáu, Tổng thống Ba Lan đã ra lệnh duy trì lệnh cấm và Bộ Nông nghiệp Slovakia cũng thông báo sẽ tiếp tục lệnh cấm, nhấn mạnh rằng nó không áp dụng cho vận chuyển qua quốc gia. Bulgaria cũng đã thông báo vào thứ Năm rằng họ sẽ tiếp tục nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Ukraine. Lệnh cấm của Liên minh châu Âu, được thực thi từ tháng 5 và hết hạn lúc 24 giờ thứ Sáu, bao gồm xuất khẩu lúa mì, ngô, dầu cải và hạt dầu thanh long đến Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia. Romania chưa lên tiếng về việc kết thúc lệnh cấm. Lệnh cấm này là một biện pháp đáp ứng những lo ngại từ các quốc gia đó rằng lượng thực phẩm rẻ và miễn thuế từ Ukraine đang gây tổn hại đến nông dân của chính mình. Cả năm quốc gia này đã áp đặt hạn chế nghiêm ngặt đối với nhập khẩu lúa mì Ukraine trước khi lệnh cấm của Liên minh châu Âu có hiệu lực, gây sự thất vọng cho các quan chức ở Brussels và Kyiv. Slovakia và Ba Lan đều có cuộc bầu cử tổng quát trong vài tuần tới và nông dân ở cả hai quốc gia, một nhóm người đi bầu quan trọng, đã phàn nàn về giá thấp mà họ đổ tại lỗi lúa mì Ukraine xâm nhập vào thị trường địa phương. Đảng cầm quyền của Ba Lan, Law and Justice, đặc biệt phụ thuộc vào cử tri nông thôn. Romania, các cảng trên sông Don và cảng Biển Đen Constanța đã biến nó trở thành tuyến đường dẫn xuất lớn nhất cho xuất khẩu lúa mì của Ukraine, đã kêu gọi Liên minh châu Âu kéo dài lệnh cấm tháng 5 nhưng khẳng định họ chỉ muốn ngăn chặn hàng hóa rẻ từ Ukraine xâm nhập vào thị trường địa phương, chứ không phải vận chuyển qua quốc gia đó. Với hai năm còn lại trước khi họ phải đối mặt với cử tri trở lại, chính quyền ở Bucharest không gặp áp lực chính trị ngay lập tức như các cơ quan Ba Lan và Slovakia. Phản ứng chống lại nhập khẩu lúa mì Ukraine từ các vùng đông châu Âu trước kia được kiểm soát và là một nỗi không thoải mái lạ lẫm trên lục địa sau sự ủng hộ đáng chú ý từ châu Âu cho cuộc chiến của Ukraine trong hơn một năm sau cuộc xâm lược của Nga vào tháng 2 năm 2022. Vào thứ Sáu, Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine đã ngụ ý đến việc cấm mới trong bài phát biểu hàng ngày của mình, nói rằng “quan trọng là sự đoàn kết châu Âu hoạt động theo cách song phương – với những người láng giềng.” “Châu Âu luôn chiến thắng khi các hiệp ước hoạt động và các lời hứa được giữ,” ông nói thêm. “Thôi, nếu quyết định của hàng xóm không thân mật, Ukraine sẽ phản ứng một cách văn minh.” Vào thứ Bảy, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine, Oleksandr Kubrakov, cho biết trong một tuyên bố trên X, trước đây là Twitter, rằng hai tàu chở hàng đã sử dụng hành lang để vào Biển Đen lần đầu tiên kể từ khi nó được thiết lập. Hai con tàu đang đi vào cảng Chornomorsk để tải gần 20.000 tấn lúa mì để vận chuyển đến Châu Phi và châu Á. Chưa rõ Lệnh cấm này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thị trường ở Ukraine, Đông Âu hoặc xa hơn. Nhưng đó là sự xoay quanh mới nhất trong một loạt khó khăn về lúa mì của Ukraine, trong bối cảnh chiến đấu xung quanh quảng trường nông nghiệp của Ukraine và sau một vụ nổ lớn tại đập Kakhovka đã gây ra lũ lụt kỳ lạ và hạn hán khủng khiếp. Mùa hè này, Nga đã từ bỏ thỏa thuận cho phép Ukraine vận chuyển hàng chục triệu tấn lúa mì qua cảng Biển Đen một cách an toàn mặc dù cuộc xâm lược, khiến lo ngại về khủng hoảng thực phẩm toàn cầu tái xuất hiện. Quân đội Nga sau đó đã nhắm mục tiêu đặc biệt vào các nhà kho lúa mì và cơ sở hạ tầng cảng quanh Biển Đen. Chính quyền Ukraine xác định rằng hàng chục cơ sở đã bị tiêu hủy bởi máy bay không người lái xâm lược của Nga. Ngay sau quyết định này, Bộ Quốc phòng Nga cho biết những tàu chở hàng đi đến Ukraine sẽ được xem là vận chuyển hàng hóa quân sự tiềm năng. Các cảng sông Don gần đây đã trở thành tuyến đường mới cho lúa mì Ukraine, chiếm khoảng một phần ba của xuất khẩu nông sản, bao gồm lúa mì, theo các nhà phân tích ngành công nghiệp. Các cảng này cũng đã bị Nga nhắm mục tiêu. Tháng trước, hải quân Ukraine thông báo tạo ra các hành lang tạm thời cho các tàu thương mại đến và từ các cảng Ukraine, mặc dù không đảm bảo rằng các tàu sẽ an toàn khỏi các cuộc tấn công của Nga trong nước Biển Đen. Kể từ đó, một số tàu chở hàng bị mắc kẹt tại các cảng trên biển Đen từ đầu cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2 năm 2022 đã rời qua hành lang, mặc dù không tin rằng đã vận chuyển lúa mì. Vào thứ Bảy, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine, Oleksandr Kubrakov, cho biết trong một tuyên bố trên X, trước đây là Twitter, rằng hai tàu chở hàng đã sử dụng hành lang để vào Biển Đen lần đầu tiên kể từ khi nó được thiết lập. Hai con tàu đang đi vào cảng Chornomorsk để tải gần 20.000 tấn lúa mì để vận chuyển đến Châu Phi và châu Á.
Hours after the European Union ended a temporary ban on imports of Ukrainian grain and other products to five member nations, three of them — Poland, Hungary and Slovakia — defied the bloc and said they would continue to bar Ukrainian grain from being sold within their borders.
As Ukraine, one of the world’s largest grain exporters, has struggled to ship its grain because of Russia’s invasion, the European Union has opened up to tariff-free food imports from the country, a move that had the unintended consequence of undercutting prices and hurting farmers in several countries in the east of the European Union. As part of a deal meant to protect those countries, the bloc allowed some grain to transit through them, but prohibited domestic sales.
Brussels’ decision to let that deal expire at midnight on Friday revived an issue that has threatened European Union unity on support for Ukraine. The Hungarian agriculture minister, Istvan Nagy, announced an extended ban that would include more products in a Facebook post early Saturday morning, saying that “we will protect the interests of the farmers.”
On Friday, Poland’s president ordered that the ban be kept in place and Slovakia’s ministry of agriculture also announced a continuation of the ban, underlining that it didn’t apply to transit through the country, “thus expressing solidarity with Ukraine.”
Lawmakers in Bulgaria went in the other direction, agreeing on Thursday to resume imports of Ukrainian agricultural products, The Associated Press reported, saying the ban had cut into tax revenue.
The E.U. ban, which was implemented in May and expired at midnight on Friday, covered exports of wheat, maize, rapeseed, and sunflower seeds to Bulgaria, Hungary, Poland, Romania and Slovakia. Romania did not immediately comment on the end of the ban.
The ban was a response to concerns from those nations that a flood of cheap, tariff-free food imports from Ukraine was hurting their own farmers. All five had imposed tight restrictions on imports of Ukrainian grain before the E.U. ban came into effect, frustrating officials in Brussels and Kyiv.
Slovakia and Poland have general elections in coming weeks and farmers in both countries, an important voting bloc, have complained vociferously about low prices that they blame on Ukrainian grain seeping into local markets. Poland’s right-wing governing party, Law and Justice, is particularly dependent on rural voters.
Romania, whose ports on the Danube River and Black Sea port of Constanta have made it the biggest transit route for Ukrainian grain exports, had urged the European Union to extend the May embargo but insisted it only wanted to stop cheap Ukrainian produce leaking into the local market, not its transit. With two years to go before it faces voters again, the government in Bucharest is under far less immediate political pressure over the issue than Polish and Slovak authorities.
The pushback against Ukrainian grain imports from Europe’s formerly communist eastern lands has been a rare, and awkward, note of discord on the continent after remarkable European support for Ukraine’s war effort for more than a year after the full-scale Russian invasion of February 2022.
On Friday, President Volodymyr Zelensky of Ukraine appeared to address the new bans indirectly in his nightly address, saying it was “important that European unity works on a bilateral level — with the neighbors.”
“Europe always wins when treaties work and promises are kept,” he added. “Well, if the neighbors’ decisions are not neighborly, Ukraine will respond civilly.”
It was not immediately clear early Saturday how the rapid sequence of developments on Ukrainian agricultural exports to Europe would affect markets in Ukraine, Eastern Europe or beyond.
But it was the latest wrinkle in a long list of Ukraine’s grain woes, as fighting has raged around Ukraine’s agricultural heartland and after a huge explosion at the Kakhovka dam caused epic floods downstream and a punishing drought upstream.
This summer, Russia abandoned a deal that allowed Ukraine to safely ship tens of millions of tons of grain via Black Sea ports despite the fighting, raising renewed concerns about a global food crisis. The Russian military has since specifically targeted grain warehouses and port infrastructure around the Black Sea. Dozens of facilities have been destroyed, Ukrainian officials have said, by Russian assault drones. Shortly after the decision, Russia’s Defense Ministry said that ships bound for Ukraine would be considered potential carriers of military cargo.
The Danube ports have in recent months emerged as a new route for Ukrainian grain, accounting for roughly one-third of agricultural exports, including grain, according to industry analysts. These ports, too, have been targeted by Russia.
Last month, the Ukrainian navy announced the creation of temporary corridors for civilian vessels going to and from Ukrainian ports, though it offered no assurances that the ships would be safe from Russian attacks while in Black Sea waters. Since then, several cargo ship that had been stranded in Black Sea ports since the beginning of the full-scale invasion in February 2022 have left through the corridor, though none are believe to have carried grain.
On Saturday, Ukraine’s infrastructure minister, Oleksandr Kubrakov, said in a statement on X, formerly Twitter, that two cargo vessels had used the corridor to sail into the Black Sea for the first time since its establishment. The two ships were heading into the Chornomorsk port to load almost 20,000 tons of wheat to deliver to Africa and Asia, he said.
His claim could not be independently confirmed, but according to MarineTraffic, a platform that shows the live location of ships around the world, one cargo ship, the “Aroyat,” originated in Turkey and was stopped at the Chornomorsk port six hours after his post. Another, called “Resilient Africa,” had originated in Romania was sailing past Chornomorsk and toward the nearby port of Odesa.
It was not immediately clear how or whether Russia would respond to the Ukrainian announcement. In August, Russian military members forcefully boarded a commercial ship in the Black Sea, in what appears to be the first time Russia has carried out its vow to intercept ships in the waterway.
Jeffrey Gettleman contributed reporting from Uman, Ukraine, and Andrew Higgins from Chisinau, Moldova.
