Nghề báo: Một cuộc sống sâu hơn và say đắm hơn

#NghềBáo #SốngSâuSắc #SayHơnNữa

Sinh thời, Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng khen ngợi những người làm báo vì sự “sống sâu sắc, nói hấp hơn nữa!”. Điều đó chỉ ra rằng độ sâu trong nghề báo là thể hiện qua kiến thức, kinh nghiệm, đam mê và khả năng nhân sinh sâu lắng.

Người làm báo cần phải có kinh nghiệm, khả năng đánh giá định mệnh, mềm mại, uyển chuyển, và có thể đối diện với các vấn đề phức tạp, không đơn giản, một chiều. Ngược lại, nếu thiếu kiến thức, ngòi bút dễ bốc đồng, trái ngược, “ép” cuộc sống vào một lý thuyết đơn giản, loại bỏ đi nhiều mối quan hệ bản chất của cuộc sống. Những người làm nghề mà chưa đạt đến độ sâu của nghề, có thể coi như chưa thực sự thành nghiệp.

Nghề báo thường được mô tả bằng những từ “nguy hiểm”, “gian nan” và thực sự nó có sức hấp dẫn, nhưng chỉ khi làm nghề hàng ngày, hàng tháng, hàng năm mới nhận ra rằng để theo đuổi nghề này luôn cần một sự cố gắng bền bỉ, lâu dài.

Cuộc sống là đa chiều, đa diện, nhưng khi người làm báo trải nghiệm nó trên giấy, từ việc sử dụng ngôn từ có phần đơn điệu, làm sao có thể miêu tả được bản chất của sự kiện, định hướng dư luận, trong khi yêu cầu về thời gian luôn được rút ngắn. Ngay cả truyền hình, với phương châm “đem cả thế giới vào ngôi nhà của bạn”, công thức nghề nghiệp luôn đặt ra nhiều áp lực. Nhưng dù sinh động thì khung hình vẫn chỉ “gói” được một phần nhỏ của cuộc sống đa chiều.

Với báo điện tử, tính nhạy cảm của công nghệ đi đôi với nguy cơ của tin giả, thông tin chiếm ưu thế và áp lực cạnh tranh trên không gian mạng có thể làm biến tướng bản chất vấn đề! Nghề báo ảnh hưởng đến dư luận xã hội, nếu

Nguồn: https://dantri.com.vn/tam-diem/nghe-bao-song-sau-sac-say-sua-hon-nua-20230618112214546.htm

Sinh thời, Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng khen những người làm báo phải: “Sống sâu sắc, nói hấp hơn nữa!”. Cái sâu sắc ấy là chiều dày kiến ​​thức, là sự trải nghiệm, say mê, đúc rút ra những khả năng nhân sinh sâu lắng.

Người làm báo có kinh nghiệm, ngưng bút định mệnh, mềm mại, uyển chuyển, đi ngược lại vấn đề, không bao giờ đơn giản, một chiều. Ngược lại, nếu chưa đủ kiến ​​thức, ngòi bút dễ nóng nảy, ngược chiều, “ép” cuộc sống theo một cái lý đơn giản, lược bỏ đi nhiều mối quan hệ bản chất của nó. Người làm nghề chưa đạt đến độ sâu của nghề, coi như họ chưa thành nghề vậy.

Người ta thường dùng nhiều từ “mạnh” để nói về nghề báo, như “nghề nguy hiểm”, “nghề nghiệt ngã”… Quả đúng là nghề báo có sức hấp dẫn, nhưng có làm nghề hàng ngày, hàng tháng, hàng năm mới thấy để theo được nghề luôn cần một sự cố gắng bền bỉ, lâu dài.

Cuộc sống vốn đa chiều, đa diện, nhưng khi người làm báo trải nghiệm nó ra trên mặt giấy, cái lát cắt ngôn từ có phần đơn điệu thì phải làm sao miêu tả được bản chất sự kiện, định hướng dư luận, trong khi yêu time request luôn được rút ngắn.

Ngay cả truyền hình, với ưu tiên thế “đem cả thế giới vào ngôi nhà của bạn”, công thức nghề nghiệp luôn đặt ra nóng bỏng. By suy cho cùng, khuôn hình dù sinh động vẫn chỉ là “gói” được những góc cạnh, những khía cạnh cụ thể nhìn, hữu hạn của đời sống đa chiều.

Với báo điện tử, sự nhạy cảm của công nghệ đi liền với nguy cơ tin giả, những thông tin chiến đấu vàng do áp lực cạnh tranh trên không gian mạng có thể làm sai bản chất vấn đề! Cái nghề tác động vào dư luận xã hội, nếu làm tốt thì tác dụng rất lớn, còn nếu sơ xuất thì hơi thôi, tác hại sẽ khôn lường.

Nói thế để thấy những thuật thức đến nghiệt ngã của nghề báo, đồng thời thấy cả cái vinh dự của một nghề gắn bó với cuộc sống và sáng tạo.

Có đồng nghiệp rút ra một “luật” thú vị rằng: Nhà báo mới vào nghề thì hay “khoe” đến chỗ sang trọng, gặp ông bộ trưởng này, bà chủ tịch kia, có bài viết choang choang mà thiếu hình bóng, cốt cách con người. Còn những nhà báo trải đời thì lại hay mưa tuôn gặp anh nông dân hồn nhiên ruộng đồng, chí “khoe” gặp anh dân bản sống tận vùng cao xa tít mù, đi bộ mấy ngày đường nói tiếng Kinh chưa say. Chẳng lẽ phải “làm bộ”, “làm dáng” rằng nghề này phải “sát dân” mà cái chính, từ những chi tiết đời thường giản dị, lại “bật” lên những vấn đề nóng bỏng, sâu xa, tầm nhìn” macro”.

Có người nói, báo chí có chức năng “bội phục” cuộc sống. Phản biện không phải để phủ nhận, mà là bàn phản biện, phân tích cái đúng, cái sai, chỉ ra cách tắc để loại bỏ. Quả thực, báo chí đã làm nhiều việc theo hướng đó. Nhiều vụ án kinh tế lớn đã bị phanh phui trước công luận có công lớn của báo chí. Nhiều quy định không đúng, chưa được điều chỉnh ngược thời gian có công trình phát hiện của báo chí.

Không phải ngẫu nhiên, trong hành trang nhiều đại biểu về dự họp Quốc hội là những bài báo nóng hổi, ​​phản ánh nguyện vọng của nhân dân đặt lên bàn nghị sự. “Nói có sách, mách có chứng”, hạnh phúc của người làm báo là cầu nối giữa cơ quan công quyền với dân, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước.

Không chỉ nói phần “tối đa”, phanh phui tham nhũng, tiêu cực, trách nhiệm quan trọng của báo chí là phát hiện, biểu dương điển hình tiên tiến, để cái tốt xua đuổi cái xấu. Trong số hàng trăm Anh hùng, Chiến sĩ thi đua được Nhà nước phong tặng, biết bao Gương được phát hiện, cổ vũ từ báo chí. Có những người chưa được phong Anh hùng nhưng trí tuệ, tấm lòng của họ đáng được xã hội trân trọng tôn vinh…

Mỗi người một hoàn cảnh, một công việc, nhưng những người đóng góp của họ thông qua báo chí đã được dư luận xã hội biết đến và ghi nhận.

Việc tốt nhân lên, cuộc sống tự tìm ra hướng vận động hành hợp lý để phát triển, mỗi cá nhân ý thức hơn vai trò, công việc của mình, thích ứng dụng và làm tốt vai trò đó. Không cần phải đao to búa lớn, những tấm gương chân thật “người tốt, việc tốt” được báo chí phản ánh đã củng cố thêm niềm tin vào xã hội, vào cuộc sống.

Phê bình nhưng không dập, khen chê nhưng không tán dương, trái tim nhà báo hướng về cuộc sống, lắng nghe tiếng nói từ cuộc sống, phản ánh nó với ước vọng ngày mai xã hội sẽ tốt hơn, cái xấu sẽ tiến triển remove…

Trong thực tiễn tiễn hôm nay, người làm báo vẫn còn bao trăn trở với cuộc sống, với sự nghiệp của mình. Đã có đối tượng một vài tờ báo thông tin quá đà, làm lộ bí mật quốc gia; thông tin sai lạc, ảnh hưởng không tốt đến ảnh đất nước trong mắt bạn bè quốc tế. Đáng tiếc, có những nhà báo vì quá nói chiếu chạy theo sự kiện, chịu sức ép của thông tin, dẫn đến nóng chủ quan, vượt qua những giới hạn luật cho phép. Đó là những tai nạn nghề nghiệp đáng tiếc cần phải nghiêm túc xử lý và rút kinh nghiệm.

Đã có hiện tượng nhà báo cố tình viết sai sự thật để trục lợi. Hiện tượng “sáng đăng, trưa gặp, chiều giảm” thậm chí “cấp tốc” hơn: “sáng đăng, sáng gặp, sáng giảm” đang làm vấy mồ hôi môi trường báo chí, ảnh hưởng lớn đến niềm tin của công chúng và xã hội hội, không thể xem bình thường.

Tuy nhiên, hiện tượng phổ biến và nguy cơ gây hại dư luận mất niềm tin lại chính là trạng thái tránh trách nhiệm “mũ ni che tai” trước yêu cầu thông tin của công chúng. Đã từng sinh ra không ít nhà báo tưởng tưởng “an phận”, giữ cho mặt báo “sạch sẽ”, tránh va chạm mà không quan tâm đầy đủ đến nhu cầu thông tin và được thông tin chính đáng của công chúng.

Từ những năm 50 của thế kỷ trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhắc nhở khắc khoải: “Báo chí cũng phải hợp lý hóa. Đừng bày biện ra nhiều thứ. Làm ít nhưng làm cho nhất định hội. Không hợp lý hóa lại. Như thế thì cuối cuộc báo viết ra không ai muốn đọc mà tốn kém một phần trăm. Đoàn thể cứ cổ lại chịu tiền để mấy chú làm báo ngồi vẽ voi, vẽ ngựa mà không ai đọc.” (Hồ Chí Minh toàn tập, NXB CTQG- Sự thật, trang 129, tập 7).

Biểu hiện “cửa quyền thông tin”, ảo tưởng “quyền lực báo chí” đã khiến không ít nhà báo xa rời đời sống nhân dân, “nhắm mắt” trước “những tín hiệu đã nhấp nháy lên rồi của đời sống” ( chữ of new type). Chính quan niệm sai lầm ngay từ đó đã làm giảm bớt vai trò xã hội của báo chí, ảnh hưởng không tốt đến niềm tin công chúng đã gửi đóng gói vào bút máy của nhà báo…

Nghề báo là nghề không dễ dàng. Áp lực công việc rất lớn, chỉ bằng cách buông bút là bạn đọc sẽ lãng quên. Nuôi dưỡng niềm tin của công chúng, đối mặt với những thử thách của cuộc sống, người cầm bút đối mặt với những nguy hiểm có thật.

Làm nghề có vinh quang, có cay cú, nhưng khi đã “sống sâu sắc, nói ngắm hơn nữa”, người làm báo có thể tin rằng công chúng sẽ đồng hành trên mỗi niềm vui nghề nghiệp. Sự thật mới đó là phần thưởng được quý trọng của nghề nghiệp!

Tác giả: Ông Đỗ Chí Nghĩa là PGS.TS chuyên ngành báo chí; có nhiều năm công tác tại Học từng viện Báo chí Tuyên truyền (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh). Bên cạnh nghề giáo, PGS.TS Đỗ Chí Nghĩa cũng từng giữ chức Tổng biên tập Thời báo Doanh nhân, Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân. Hiện PGS.TS Đỗ Chí Nghĩa là đại biểu Quốc hội, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa – Giáo dục.

Chuyên mục TÂM CHÍNH mong nhận được ý kiến ​​của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!

[ad_2]